ماهنامه علمی سبک شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)
سال 14، شماره 10، دی 1400 ، شماره پی در پی 68

سبک‌شناسی داستانهای نیمایوشیج

صفحه (157 - 171)
احمد حسینی مکارم (نویسنده مسئول)
تاریخ دریافت مقاله : اسفند 1399
تاریخ پذیرش قطعی مقاله : خرداد 1400

چکیده

زمینه و هدف: نیمایوشیج همزمان با شاعری، داستان‌نویسی را آغاز کرده است؛ یک داستان بلند، چندین داستان کوتاه و داستانک از او باقی مانده است. وی گرچه در این حوزه موفقیتی را که در شعر بدست آورد، هرگز تکرار نکرد اما بررسی این آثار، هنر داستان نویسی نیما را نشان میدهد و ما را با فکر و زبان او آشنا میکند.

روش مطالعه: در این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی، داستانهای نیما براساس سه سطح سبک شناسی زبانی، ادبی و فکری بررسی شده است.

یافته ها: نیما با زبان ساده و رسمی، داستانهایش را نوشته است اما در آن، زبان طنزآمیز، نثر شاعرانه، واژه های بومی شمال و عربی دیده میشود. در سطح نحوی نیز به جملات کوتاه، جملات معترضه، آوردن صفت مفعولی و حذف افعال توجه بیشتر دارد. در سطح ادبی داستانهای تمثیلی و نمادین دارد و در صورخیال از تشبیه بیشترین استفاده را کرده است. در سطح فکری، نقد خرافات و تعصبات دینی، فقر و مشکلات زندگی روستاییان، عشق، آزادی، استبداد و ظلم، مضامین اصلی داستانهای اوست.

نتیجه گیری: نیما در داستان‌نویسی سعی دارد همانند شعرش، نوآوری نماید. زبان ساده، بومی، آرایۀ نماد و مضمون اجتماعی را مورد توجه دارد. فضا و زبان بومی را وارد زبان رسمی کرده است. او توانسته با نگارش داستانهای تمثیلی و نمادین که در ظاهر به ادبیات کودکان متعلق است، مسائل و مشکلات جامعه و همفکران خویش را بیان نماید. مشکلات اجتماعی مردم بویژه روستاییان، مورد توجه عمیق نیما در داستانهایش است.

کلمات کلیدی
نیمایوشیج , داستان , سبک , زبان , اندیشه

• انواع ادبی، شمیسا، سیروس (1386) تهران: میترا.
• حرفهای همسایه، نیمایوشیج (1368) به کوشش سیروس طاهباز، تهران: دفترهای زمانه.
• دربارۀ شعر و شاعری، نیمایوشیج (1368) تدوین سیروس طاهباز، تهران: دفترهای زمانه.
• ریخت‌شناسی داستانهای مینی‌مالیستی، جزینی، جواد. (1378). نشریۀ کارنامه، (6) 1، صص33ـ.41.
• سبک‌شناسی: نظریه‌ها، رویکردها و روشها، فتوحی رودمعجنی، محمود (1391) تهران: سخن.
• صد سال داستان‌نویسی ایران‌، میرعابدینی‌، حسن (1383) تهران: چشمه.
• فرهنگ لغت فارسی، معین، محمد (1391) تهران: امیرکبیر.
• کندوهای شکسته، نیمایوشیج (1357)، چاپ سوم، تهران: نیل.
• نیمای داستان، مجموعه داستانها و داستانواره های نیمایوشیج، نیمایوشیج (1390) پژوهش، گردآوری و بررسی ایلیا دیانوش، تهران: مروارید.
• نیمۀ نثر نیما، بررسی و تحلیل آثار منثور نیمایوشیج، حسینی مکارم، احمد (1393) کاشان: مرسل.
• واژه‌نامۀ هنر داستان‌نویسی، میرصادقی، جمال و میرصادقی، میمنت (1377) تهران: مهناز.
• هشتاد سال داستان کوتاه ایرانی، میرعابدینی، حسن (1385) تهران: چشمه.